بیماری گواتر یا کمبود ید چیست؟

یکی از شایع ترین کمبود های تغذیه ای شناخته شده کمبود ید در رژیم غذایی است.در کشور ما این کمبود تقریبا در تمام شهرها به ویژه شهرها و مناطق کوهستانی دیده می شود.عنصر ید در ساختمان شیمیایی هورومون تیروکسین که از غده تیروئید ترشح می شود,شرکت دارد.غده تیروئید در جلوی گردن قرار دارد.در صورت وجو کمبود ید در رژیم غذایی و در نتیجه کاهش مقدار آن در خون,غده تیروئید برای گرفتن ید از خون به منظور ساختن هورمون تیروکسین بیشتر فعالیت می کند و در نتیجه بزرگ می شود.بزرگ شدن غده تیروئید را گواتر(Goiter) می گویند.

تیروکسین در بدن کارهای مهمی انجام میدهد.این هورمون تنظیم کننده سوخت و ساز عمومی سلول های بدن و رشد و نمو به ویژه در دوران کودکی است;بنابراین کمبود ید در غذا با کمبود تیروکسین در بدن و بروز اختلالات ناشی از آن مساوی است.

نشانه های کمبود ید بر حسب میزان کمبود آن متفاوت است و علاوه بر بزرگ شدن غده تیروئید ,شامل اختلالات جسمی و روانی می شود.این کمبود به ویژه برای جنین بسیار خطرناک است و می تواند صدمات جبران ناپذیری به آن وارد سازد.نوزاد مادرانی که به کمبود ید مبتلا هستند,دچار تاخیر شدید رشد مغزی و جسمی دائمی می شوند.به طوری که قادر به راه رفتن و صحبت کردن و فکر کردن به طور طبیعی نیستند.متاسفانه این صدمات بعدها با خوراندن ید کافی به کودک جبران نمی شود.

ید در ماهی,غذاهای دریایی ولبنیات وجود دارد.به طور کلی,مقدار ید غذاها به خاک زمین هایی بستگی دارد که این غذاها به آن وابسته اند.امروزه به منظور جلوگیری از عوارض ناشی از کمبود ید,آن را به نمک خوراکی اضافه میکنند.معمولا نمک های ید دار در بسته های زرد رنگ عرضه می شدند و اکنون به فراوانی در دسترس اند.باید توجه داشت که نگهداری این نوع نمک به مدت طولانی به ویژه در ظروف بدون درپوش باعث کمبود مقدار ید آنها می شود.بنا براین نمک های ید دار را باید به مدت کوتاه  و در ظروف سرپوش دار نگهداری کرد.

منبع:

کتاب تغذیه و گوارش تالیف حسین الوندی /سال 1382 چاپ دوم /انتشارات مدرسه

لطفا به این مطلب امتیاز دهید: