لوزه چیست؟

لوزه ها توده ای از بافت بدن هستند که در دو طرف گلو و پشت زبان واقع شده اند.بدن هر انسان دارای سه جفت لوزه است:
لوزه دهانی-لوزه حلقی-لوزه زبانی.

لوزه دهانی بزرگترین لوزه است که با افزایش سن کوچک و کوچکتر می شود.لوزه دهانی با تولید نوعی پادتن از عفونت دستگاه تنفسی و گوارشی جلوگیری می کند.لوزه حلقی در پشت دهان و نزدیک حفره بینی قرار دارند.لوزه زبانی هم در انتهای زبان واقع شده است.

در واقع لوزه ها قسمتی از دستگاه لنفاوی هستند که با تولید نوعی گلبول سفید به نام<<لنفوسیت ها>> با عفونت های بدن مبارزه می کنند.لوزه ها به وسیله لایه های نازکی از بافت پیوندی و غشای مخاطی پوشانیده شده اند.این غشا دارای تعداد زیادی حفره است.وقتی باکتری های بیماری زا و مضر از طریق بینی یا دهان  به گلو می رسند در این حفره ها به دام می افتند.سپس گلبول های سفید آنها را احاطه کرده و از بین می برند. به همین علت لوزه ها اولین سد دفاعی بدن محسوب می شوند.
در بعضی مواقع باکتری ها در داخل بافت لوزه های فعال می شومد و کل لوزه را ملتهب می کنند.به این حالت<<التهاب لوزه >> می گویند. به علت التهاب لوزه لوزه های دهانی متورم و قرمز و دردناک می شوند.درصورتی که التهاب لوزه ها شدید باشد لوزه ها شروع به ترشح چرک می کنند.در این حالت ممکن است عفونت به قلب و ریه ها و کلیه ها سرایت کند.این عفونت ها به همان سرعتی که در بدن پخش شده اند از بدن خارج می شوند و بیمار طی چند روز بهبود می یابد.این عفونت ها در میان کودکان بسیار شایع است.التهاب لوزه در زمستان بیش از تابستان بروز می کند.اگر التهاب لوزه ها با مصرف دارو درمان نشود.باید اقدام به جراحی و برداشتن لوزه ها کرد.

آخرین ویرایش:1390/4/10

منبع:

کتاب CHILDRENS KONWLEDGE BANK ترجمه دکترفریبرز صادقی شهرستانی و شیرین نیک آیین/انتشارات نشر دانشپرور/صفحه ۶۹۸

لطفا به این مطلب امتیاز دهید:

سیل چگونه به وجود می آید؟

اگر نگاهی به تاریخ بیندازیم نمونه های بسیار زیادی از سیل های عظیم را می یابیم.انسان نخستین معمولا محل سکونت خود را نزدیک رود خانه ها بنا می کرد تا نه تنها به آب دسترسی داشته باشد بلکه بتواند در زمین هایی که به طور متناوب در اثر طغیان آب رودخانه بارور میشد زراعت کند.حال این سوال طرح می شود که سیل چیست؟

طغیان سیل در شهر(بزرگنمایی)

معمولا وقتی رودخانه ای طغیان می کند و در زمین های اطراف جریان می یابد می گوییم سیل جاری شده است.

گاهی اوقات سیل بسیار مخرب است در این گونه موارد سیل خانه ها را ویران می کند.پل ها را می شکند و تلفات انسانی و حیوانی فراوانی به بار می آورد.سیل می تواند لایه ای از خاک را که حاصل خیز و قابل کشت است با خود ببرد و یا زمینی را که سال ها برای کشاورزی نامناسب بوده است به زمینی بارور و حاصل خیز تبدیل کند.

سیل در شرق آسیا(بزرگنمایی)

با اینکه اکثر سیل ها ویرانگر هستند برخی از آنها برای بشر مفید هستند. برای مثال طغیان سالانه رود نیل موجب پیدایش تمدن عظیم مصر شد. به همین جهت مصر را هدیه نیل می نامند.طغیان رود نیل که هر ساله و در زمانی مشخص انجام می گیرد زمین های اطراف رودخانه را حاصلخیز می کند.
اما چه چیز موجب به وجود آمدن سیل می شود؟در واقع ساحل رود خانه به تدریج با رسوب ذرات سنگینی که آب رودخانه نمی تواند آنها را با خود ببرد ساخته می شود.وقتی مقدار آب رودخانه و شدت جریان آن افزایش می یابد  این سد طبیعی می شکند و سیل به وجود می آید.افزایش آب رودخانه می تواند ناشی از ریزش بیش از اندازه باران و یا افزایش آب نهرها یا سایر منابعی باشد که آب رودخانه را تامین می کنند.قطع درختان نیز موجب فرسایش خاک و در نتیجه افزایش احتمال جاری شدن سیل می شود.

امروزه از روش های مختلفی برای مهار سیل استفاده می شود که یکی از این روش ها ایجاد خاکریز یا سد در اطراف رودخانه است.ساختن کانال به منظور هدایت آب اضافی رودخانه نیز از جمله روش های مهار سیل است.یکی از بهترین روش های مهار سیل کاشتن درخت و ایجاد جنگل در اطراف رودخانه به منظور جلوگیری از فرسایش خاک است.

آخرین ویرایش:۱۳۹۰/۴/۱۰

منبع:

کتاب CHILDRENS KONWLEDGE BANK ترجمه دکترفریبرز صادقی شهرستانی و شیرین نیک آیین/انتشارات نشر دانشپرور/صفحه 301

لطفا به این مطلب امتیاز دهید:

ماهی پرنده چیست؟

نوعی ماهی وجود دارد که تا ارتفاع خیلی کمی می تواند بپرد.این ماهی ماهی پرنده نام دارد.ماهی پرنده نمی تواند مانند پرندگان پرواز کند چون بال ندارد.

ماهی پرنده(بزرگنمایی)

او ابتدا با سرعت بسیار زیادی در حدود 65 کیلومتر در ساعت بر سطح آب شنا می کند سپس باله های جلویی خود را باز می کند و در ارتفاعی بالاتر از سطح آب به پرواز در می آید. این ماهی در طول پرواز به کمک ماهیچه های باله اش آنها را باز نگه می دارد.اما هنگامی که به سطح آب باز می گردند آنها را به حالت اولیه شان بر می گردانند.

ماهی پرنده(بزرگنمایی)

معمولی ترین نوع ماهی پرنده 2 باله دارند و در تمام آبهای نواحی استوایی یافت می شوند و 25 سانتی متر طول دارند.بلند ترین ماهی پرنده نیز 45 سانتی متر و 4 باله دارد.و در نزدیکی سواحل کالیفرنیا زندگی می کند.عرض بدن ماهی های پرنده بین 4 تا 5 سانتی متر است.بعضی از اوقات این ماهی ها در هنگام پرواز خود را در خلاف جهت امواج به آنها می کوبند و منظره بسیار زیبایی را به وجود می آورند.

ماهی پرنده(بزرگنمایی)

برخورد آنها با آب به آنها انرژی بیشتری داده و باعث می شود تا ارتفاع بیشتری را پرواز کنند که معمولا ارتفاع زیادی است.یک ماهی پرنده می تواند در حدود نیم دقیقه پرواز کند.

آخرین ویرایش:1390/4/9

منبع:

کتاب CHILDRENS KONWLEDGE BANK ترجمه دکترفریبرز صادقی شهرستانی و شیرین نیک آیین/انتشارات نشر دانشپرور

لطفا به این مطلب امتیاز دهید:

فیثاغورث که بود؟

همگی با قضیه فیثاغورث در هندسه آشنا هستیم.این قضیه به ما می گوید که در مثلث قائم الزاویه مربع وتر برابر جمع مربع دو ضلع دیگر است.اما آیا می دانید که چه کسی این قضیه را که هنوز هم اساس مطالعات هندسی در مثلث است را کشف کرد؟

فیثاغورث(بزرگنمایی)

این شخص فیثاغورث فیلسوف و ریاضی دان و ستاره شناس و موسیقی دان و یک رهبر دینی و اخلاقی اهل یونان بود.فیثاغورث در حدود سال ۵۰۰ قبل از میلاد در یونان نزذیک به شهر متاپونتوی امروزی در ایتالیا متولد شد. او در سال 532 قبل از میلاد برای فرار از قوانین مستبدانه فرمانروایان آن منطقه  به جنوب ایتالیا مهاجرت کرد.فیثاغورث رهبر یک گروه فلسفی و دینی و اخلاقی بود و در ریاضیات و فلسفه و اخلاق و موسیقی صاحب نظر بود.از آنجایی که فاصله نت های موسیقی تابع نسبت های عددی است این گروه موسیقی را جزو علوم ریاضی به شمار می آوردند و حتی معتقد بودند که فاصله سیارات نیز تابع همین نسبت ها است و نجوم نیز جزو علوم ریاضی است.ذهن کنجکاو و هوشیار فیثاغورث او را همیشه وا می داشت تا تفکرات خود را با مردم در میان بگذارد.این اشتیاق سرانجام باعث شد که  او آکادمی را تاسیس کند تا به اهدافش برسد.تعلیمات او در زمینه اخلاق و سیاست و برادری و دوستی تاثیر عمیقی بر مردم داشت.این تفکرات در تمامی مناطق ایتالیا و یونان گسترش یافت.در فلسفه آنها هر وجودی با یکی از اعداد مطابق بود.کلمه فیلسوف نیز از ابداعات همین گروه است.زیرا در زبان یونانی به حکیم یا خردمند «سوفوس» و به حکمت «سوفیا» می گفتندگروه فیثاغورث معتقد بودند که هنوز لیاقت اطلاق کلمه «سوفوس» را ندارند و باید به آنها «فیلوسوفوس» یعنی دوستدار حکمت گفته شود.(کلمه فیلوسوف بعدها به صورت فیلسوف وارد زبان فارسی شد.)اما در پایان قرن چهارم قبل از میلاد با جبهه گیری بعضی افراد فیثاغورث و گروه واصولش کم کم فراموش شد.اما جدا از تفکرات فیلسوفانه فیثاغورث او کمک زیادی نیز به نظریه های ریاضی و مفهوم ریاضی کاربردی اعداد کرده بود.در واقع او علاوه بر نظریاتش در مورد فلسفه غرب به رشد ریاضی و هندسه نیز کمک شایانی کرده است.تفکرات او افلاطون و ارسطو را نیز تحت تاثیر قرار داده بود.

در دنیای علم از تئوری های او در زمینه هندسه و ریاضی و ستاره شناسی و رفتار مناسب و ... بسیار استفاده می شود.ستاره شناس مشهور کوپرنیک فیثاغورث را به عنوان پیشگام نظریه خود در مورد این که زمین و دیگر سیارات به دور خورشید می چرخند معرفی کرده است.

در سال 493 قبل از میلاد فیثاغورث در سن 83 سالگی در گذشت.

آخرین ویرایش:1393/6/27

منبع:

کتاب CHILDRENS KONWLEDGE BANK ترجمه دکترفریبرز صادقی شهرستانی و شیرین نیک آیین/انتشارات نشر دانشپرور و کتب هندسه 1 تالیف مهندس فرهاد ابولقاسمی انتشارات مبتکران سال 1385 چاپ سی ویک.

لطفا به این مطلب امتیاز دهید:

بیماری گواتر یا کمبود ید چیست؟

یکی از شایع ترین کمبود های تغذیه ای شناخته شده کمبود ید در رژیم غذایی است.در کشور ما این کمبود تقریبا در تمام شهرها به ویژه شهرها و مناطق کوهستانی دیده می شود.عنصر ید در ساختمان شیمیایی هورومون تیروکسین که از غده تیروئید ترشح می شود,شرکت دارد.غده تیروئید در جلوی گردن قرار دارد.در صورت وجو کمبود ید در رژیم غذایی و در نتیجه کاهش مقدار آن در خون,غده تیروئید برای گرفتن ید از خون به منظور ساختن هورمون تیروکسین بیشتر فعالیت می کند و در نتیجه بزرگ می شود.بزرگ شدن غده تیروئید را گواتر(Goiter) می گویند.

تیروکسین در بدن کارهای مهمی انجام میدهد.این هورمون تنظیم کننده سوخت و ساز عمومی سلول های بدن و رشد و نمو به ویژه در دوران کودکی است;بنابراین کمبود ید در غذا با کمبود تیروکسین در بدن و بروز اختلالات ناشی از آن مساوی است.

نشانه های کمبود ید بر حسب میزان کمبود آن متفاوت است و علاوه بر بزرگ شدن غده تیروئید ,شامل اختلالات جسمی و روانی می شود.این کمبود به ویژه برای جنین بسیار خطرناک است و می تواند صدمات جبران ناپذیری به آن وارد سازد.نوزاد مادرانی که به کمبود ید مبتلا هستند,دچار تاخیر شدید رشد مغزی و جسمی دائمی می شوند.به طوری که قادر به راه رفتن و صحبت کردن و فکر کردن به طور طبیعی نیستند.متاسفانه این صدمات بعدها با خوراندن ید کافی به کودک جبران نمی شود.

ید در ماهی,غذاهای دریایی ولبنیات وجود دارد.به طور کلی,مقدار ید غذاها به خاک زمین هایی بستگی دارد که این غذاها به آن وابسته اند.امروزه به منظور جلوگیری از عوارض ناشی از کمبود ید,آن را به نمک خوراکی اضافه میکنند.معمولا نمک های ید دار در بسته های زرد رنگ عرضه می شدند و اکنون به فراوانی در دسترس اند.باید توجه داشت که نگهداری این نوع نمک به مدت طولانی به ویژه در ظروف بدون درپوش باعث کمبود مقدار ید آنها می شود.بنا براین نمک های ید دار را باید به مدت کوتاه  و در ظروف سرپوش دار نگهداری کرد.

منبع:

کتاب تغذیه و گوارش تالیف حسین الوندی /سال 1382 چاپ دوم /انتشارات مدرسه

لطفا به این مطلب امتیاز دهید:

ایزوتوپ چیست؟

همه مواد از ذرات بسیار ریز و غیر قابل رویتی به نام اتم تشکیل شده اند.درمرکز هر اتم هسته ای وجود دارد که الکترون ها در مدارهای مختلف به دور آن در حال چرخش هستند.هر هسته هم از پروتون و نوترون تشکیل شده است.تعداد پروتون های موجود در هسته تمامی اتم های یک عنصر یکسان است.تعداد نوترون های هسته می تواند بدون ایجاد تغیییر شیمیایی در عنصر متفاوت باشد.

به تعداد پروتون ها در اتم «عدد اتمی» می گویند.مجموع تعداد پروتون ها و نوترون های هسته یک اتم(که به آنها نوکلئون یا ذره سازنده هسته نیز گفته می شود)«عدد جرمی»می گویند که از لحاظ عددی بسیار نزدیک به «وزن جرمی» است.الکترون ها خواص شیمیایی یک عنصر را تعیین می کنند.در صورتی که خواص فیزیکی هر عنصر به عدد جرمی آن بستگی دارد.(البته باید این نکته را متذکر شوم که اگر تعداد پروتون افزایش یا کاهش پیدا کند عنصر به عنصری دیگر تبدیل شده و خواص آن چه فیزیکی و چه شیمیایی به کلی عوض می شود و این چیزی است که کیمیاگران به دنبال آن بودند یعنی تبدیل فلزات دیگر به فلز طلا که اکنون در این زمان می توان با هزینه های زیاد این کار را کرد اما باید بدانید که هزینه این کار از خود طلا بیشتر است!)

اتم های یک عنصر را که عدد اتمی یکسان و عدد جرمی متفاوت دارند یعنی در تعداد نوترون ها اختلاف دارند ایزوتوپ های آن عنصر می نامند.برای مثال هیدروژن سه ایزوتوپ دارد :پروتیم ـ دوتریم و تریتیم و پروتیم فقط یک پروتون دارد.دوتریم یا آب سنگین دارای یک پروتون و یک نوترون است و تریتیم یک پروتون و دو نوترون دارد.تریتیم به طور طبیعی یافت نمی شود و آن را به صورت مصنوعی

تهیه می کنند.نمادهای این سه ایزوتوپ به ترتیب از اول به آخر

¹₁H                    ²₁D                                                ³₁T.هستند.

در تصویر زیر گوی سبز نشان گر پروتون, گوی آبی نشانگر نوترون و گوی زرد نشانگر الکترون است.

ایزوتوپ های یک عنصر خواص شیمیایی یکسانی دارند. اما خواص فیزیکی آنها متفاوت است.تقریبا تمام عناصر موجود در طبیعت مخلوطی از چند ایزوتوپند.مانند اکسیژن و ید که هر دو دو ایزوتوپ دارند.اورانیوم نیز دارای ایزوتوپ هایی به نام اورانیوم 235 و اورانیوم 238 است.برخی از عناصر دارای ایزوتوپ هایی هستند که از خود اشعه های نامرئی رادیو اکتیو ساطع می کنند.این ایزوتوپ ها پس از تشعشات رادیو اکتیوی به ایزوتوپ های دیگر تبدیل می شوند.دانشمندان با استفاده از وسیله ای به نام طیف نگار جرمی یا طیف سنج جرمی می توانند ایزوتوپ های یک عنصر را از هم جدا کنند.وسیله دیگری هم به نام شتابگر ذرات وجود دارد که باعث پرتوزایی ایزوتوپ ها می شود.

ایزوتوپ های پرتوزا بسیار مفید هستند.ایزوتوپ هایی مانند کبالت 60 و رادیوم در توقف رشد سلول های سرطانی موثر هستند.دانشمندان طی فرآیندی موسوم به تعیین عمر با پرتوزایی به وسیله ایزوتوپ های پرتوزا عمر گیاهان و جانوران مرده را تعیین می کنند.از ایزوتوپ های ید هم برای درمان بیماری گواتر استفاده می شود.از ایزوتوپ های مصنوعی در بررسی واکنش های شیمیایی نیز استفاده می شود.به شاخه ای از پزشکی که با استفاده از ایزوتوپ های پرتوزا به تشخیص و درمان بیماری ها می پردازند پزشکی هسته ای می گویند.

آخرین ویرایش:1392/9/18

منبع:

کتاب CHILDRENS KONWLEDGE BANK ترجمه دکترفریبرز صادقی شهرستانی و شیرین نیک آیین/انتشارات نشر دانشپرور و کتاب شیمی 2 دوره دبیرستان رشته ریاضی فیزیک و علوم تجربی سال 1387 و سخنان استاد مدقالچی معلم مدارس سلام و علامه طباطبایی تهران.

لطفا به این مطلب امتیاز دهید:

سرطان چیست؟

به نام خدا

سرطان بیماری است که در آن گروهی از سلول ها بدون کنترل شروع به تکثیر می کنند و بافت های سالم بدن را از بین می برند.سرطان بیماری کشنده ای است که تا کنون درمان موثری برای آن پیدا نشده است.سالانه هزاران نفر در اثر بیماری سرطان جان خود را از دست می دهند.

بدن انسان از سلول تشکیل شده است.رشد فیزیکی و جسمی انسان در نتیجه تقسیم سلول ها در بافت های بدن صورت می گیرد.این تکثیر در طول سن انسان تکرار و تکرار می شود و سلول های جدید جایگزین سلول های پیر و فرسوده می شوند.همین جایگزینی سلول ها باعث می شود که بافت های بدن همیشه سالم بمانند.این فرایند فرایندی منظم است.اگر در این فرایند نابهنجاری رخ دهد.سلولها به شکل توده ای از بافت بدن تشکیل شده و <<تومور>> به وجود می آید.<<تومور>>ها دو نوع هستند :بدخیم و خوش خیم.

سلول های سرطانی

تومورهای بدخیم خطرناکند و منجر به سرطان می شوند.ولی تومورهای خوش خیم خطری ندارند.

سلولهای سرطانی می توانند از بافت های سرطانی جدا شده و وارد جریان خون شوند و در دیگر بخش های بدن شروع به تکثیر کنند و باعث گسترش سرطان در بدن شوند.به این پدیده <<متاستاز>> یا <<گسترش بیماری>> می گویند.این گسترش باعث تخریب اندام های مختلف و در نهایت مرگ می شوند.

سلولهای سرطانی می توانند در همه بخش های بدن رشد کنند.بیش از صد نوع سرطان وجود دارد که زندگی انسانها را به خطر انداخته اند.از شایع ترین سرطان ها می توان به سرطان پوست ,سرطان ریه,سرطان خون,سرطان رحم,سرطان تخمدان,سرطان...ادامه مطلب را بخوانید